Ứng dụng và giới hạn của EBIT, EBITDA - Phần 1

Xin được kể các bạn nghe một câu chuyện như sau.

Tôi có một ông bác họ tên là Hai Lúa. Bác Hai Lúa sở hữu công ty Thủy sản Cam Ranh thuộc nghành chế biến thủy sản. Khi công ty cùng nghành là Thủy sản Phú Quốc đạt được thỏa thuận bán cho một tập đoàn quốc tế, bác Hai Lúa biết rằng doanh nghiệp của mình đang là món hàng hot trên thị trường chuyển nhượng(M&A). Tin tưởng vào kỹ năng đàm phám của mình, bác Hai Lúa quyết định không thông qua các tổ chức tư vấn M&A mà đàm phán trực tiếp với nhóm các nhà đầu tư đang có ý định mua lại doanh nghiệp của bác. Nhu cầu với các doanh nghiệp trong nghành nông lâm thủy sản đang rất cao nên bác cho rằng bán doanh nghiệp bây giờ sẽ rất được giá và cũng là thời điểm thích hợp để bác nghỉ hưu.

Thủy sản Phú Quốc được bán với giá 20 lần lợi nhuận sau thuế(33 triệu USD), ứng với giá trị 660 triệu USD. Dựa vào thông tin này, bác Hai Lúa định giá Thủy sản Cam Ranh cũng ở mức 20 lần lợi nhuận sau thuế 28.6 triệu USD, ứng với tổng giá trị là 572 triệu USD. Tất nhiên khi bước vào đàm phán, bác bắt đầu với một mức giá cao hơn và sau vài vòng đưa đẩy bác chấp nhận mức giá 572M USD. Sau khi mở sâm panh ăn mừng, bác bắt đầu tìm cho mình một chiếc du thuyền ưng ý.

 ​

Một tháng sau đó, khi đang nghĩ dưỡng trên chiếc du thuyền với gia đình, bác Hai Lúa đọc được thông tin trên VFPress.vn rằng nhóm các nhà đầu tư mới mua lại Thủy sản Cam Ranh đã ngay lập tức bán lại doanh nghiệp này cho một tập đoàn quốc tế với giá 660M USD. Bác Hai Lúa ngay lập tức nhận ra rằng mình đã bán rẻ mất 88 triệu USD. Chết lặng vì tin tức này, bác Hai Lúa không hiểu vì sao có người lại sẵn sàng trả 660M USD cho Thủy sản Cam Ranh. Mức giá này tương đương với Thủy sản Phú Quốc - công ty có Net Income cao hơn 15%.
Nhất quyết tìm rõ sự bí ẩn này, bác Hai Lúa đã nhờ tôi tìm giúp một người có kinh nghiệm trong nghành tài chính. Cũng may, tôi quen một anh bạn tên là Cu Tèo - một nhân viên đang tập sự tại một ngân hàng đầu tư. Sau khi xem qua báo cáo tài chính của Thủy sản Cam Ranh, Cu Tèo nhận ra rằng lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh(EBIT) của công ty là 50 triệu USD tương đương với con số của Thủy sản Phú Quốc. Sự khác biệt ở lợi nhuận sau thuế là do Thủy sản Phú Quốc không có nợ nên không phải trả chi phí tài chính. Ngược lại Thủy sản Cam Ranh lại phải trả chi phí tài chính 6.7M USD. Nếu như các khoản nợ của Cam Ranh được trả hết thì Net Income của công ty sẽ ngay lập tức tăng lên 33M tương đương Net Income của Phú Quốc. Đó là lý do vì sao nhóm các nhà đầu tư mua lại Cam Ranh có thể bán với mức giá 660M. Tuy nhiên, Cu Tèo an ủi bác Hai Lúa, lợi nhuận mà nhóm các nhà đầu tư này thu được sau một tháng không phải là 88M mà chỉ là 88 - 67 = 21 triệu USD vì họ phải dành 67 triệu USD để trả nợ.

Mặc dù bác Hai Lúa còn hậm hực vì đã mất toi 21 triệu đô, bác vẫn tò mò muốn biết rõ làm thế nào để định giá cho chính xác. Bác nói "Bây giờ tao thấy là không thể dùng PE để so sánh giữa các doanh nghiệp có cấu trúc tài chính khác nhau. Vậy có phương pháp đơn giản nào để so sánh trong trường hợp này không?"
Có chứ bác, Cu Tèo trả lời. Bác có thể dùng EV / EBIT để so sánh trong trường hợp này. EBIT là lợi nhuận trước thuế và lãi vay. Như bác đã biết, Thủy Sản Phú Quốc được bán với mức giá (Enterprise Value) là 660M.
Ta có tỷ lệ EV / EBIT của Phú Quốc = 660/50 = 13.2 X
Ta sẽ dùng tỷ lệ này rồi nhân với EBIT của Cam Ranh thì có:
EV = EBIT * 13.2 = 50*13.2 = 660M - tương đương với EV của Phú Quốc.
Nhìn thấy cách tính này bác Hai Lúa gật gù - "Bây giờ thì tao đã hiểu cách mà những người chuyên nghiệp dùng để tính toán giá trị của doanh nghiệp".

Còn tiếp.
=======
Nguồn:
+ Chapter 8 - Financial Statement Analysis (Martin Fridson & Fernando Alvarez)
+ SonTung - thành viên CLB đầu tư giá trị.
01.08.2013